Làng Mộc Kim Bồng không chỉ là nơi lưu giữ những ngôi nhà rường cổ kính mà còn là biểu tượng văn hóa đặc sắc của phố cổ Hội An. Theo thời gian, người dân xã Cẩm Kim đã làm phong phú thêm di sản quê hương, đồng thời kết hợp nó với xu hướng phát triển xanh của thời đại.

Kết hợp giữ cổ điển và đương đại

Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng 2024 là cơ hội quý báu để người dân và du khách khám phá vẻ đẹp văn hóa của làng nghề đã tồn tại hơn 500 năm. Tại đây, các nghề truyền thống được tái hiện sống động như nghề mộc, điêu khắc tre, đan thúng chai, dệt chiếu, đan túi cói, và tráng mì Quảng. Nghề mộc, với sự khéo léo của các nghệ nhân, đã trở thành phần không thể thiếu trong cuộc sống của người dân làng và được gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Nghệ nhân Huỳnh Sướng (sinh năm 1969) là một trong những truyền nhân của dòng họ có 13 đời giữ nghề mộc tại Kim Bồng. Gia đình ông đã có truyền thống bảo tồn và phát huy nghề mộc lâu dài. Ông Sướng chia sẻ: “Mộc Kim Bồng trước kia nổi bật với hai dòng sản phẩm chính: đóng tàu thuyền và chạm khắc gỗ gia dụng. Những hoa văn trên sản phẩm mang dáng dấp gần gũi với cuộc sống, không mang tính chất cung đình. Khi du lịch phát triển, chúng tôi đã bổ sung thêm các sản phẩm lưu niệm hiện đại vào danh mục.”

Cơ sở của ông Sướng, nổi tiếng với tên tuổi Huỳnh Ri, là điểm dừng chân đầu tiên của nhiều du khách đến Kim Bồng. Tại đây, ông chuyên sản xuất các mặt hàng gia dụng như bàn, ghế, tủ và các tác phẩm nghệ thuật như hoành phi, câu đối, tượng thần, phật theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Giá của các sản phẩm rất đa dạng, từ vài chục nghìn đồng đến vài nghìn đô. “Sản phẩm nghệ thuật và đồ lưu niệm hiện đại đang được ưa chuộng hơn vì sự kết nối với du lịch. Chúng tôi vẫn duy trì giá trị nghệ thuật truyền thống trong từng sản phẩm,” ông Sướng nói thêm.

Ông Sướng còn rất tự hào về tác phẩm đặc biệt của mình - chiếc đinh hương chạm khắc 1.000 con rồng, được ông đặt tên là “Cội nguồn”. Chiếc tác phẩm này không chỉ mang giá trị nghệ thuật cao mà còn là minh chứng cho danh tiếng của làng mộc Kim Bồng.

Ông Võ Đắc Thi (sinh năm 1980), một trong những học trò của ông Sướng, cũng gây dựng được tiếng tăm không kém. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, ông Thi chuyên làm các sản phẩm mỹ nghệ như chùa Cầu, tranh cá chép và chạm khắc các hình ảnh con vật. “Sản phẩm của chúng tôi không chỉ mang tính nghệ thuật mà còn có giá trị thương mại cao nhờ vào sự phát triển của du lịch cộng đồng,” ông Thi chia sẻ.

“Xanh hóa” Hướng tới phát triển bền vững

Với tiềm năng du lịch lớn, làng mộc Kim Bồng đang được quan tâm đầu tư để mở rộng không gian phát triển du lịch tại Hội An. Tỉnh Quảng Nam đã lên kế hoạch triển khai mô hình du lịch cộng đồng, kết hợp bảo tồn giá trị văn hóa địa phương và hệ sinh thái tự nhiên. Ông Nguyễn Văn Lanh, Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An, cho biết: “Chúng tôi động viên các hộ gia đình tại Kim Bồng thực hiện các đề án du lịch cộng đồng, bảo tồn hệ sinh thái để phát triển bền vững.”

Người thợ làng mộc cũng tích cực nghiên cứu, sáng tạo nhiều sản phẩm gốm mỹ nghệ phục vụ cho thương mại và du lịch. Đặc biệt, họ đang hướng tới việc “xanh hóa” quy trình chế tác để bảo vệ môi trường. Ông Sướng cho biết: “Chúng tôi đã sử dụng gỗ rừng trồng thay cho gỗ tự nhiên để giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái. Bên cạnh đó, chúng tôi sử dụng các phương pháp đánh bóng thủ công và nguyên liệu tự nhiên như dầu và sơn gốc nước thay vì hóa chất độc hại.”

Ông Thi cũng chia sẻ rằng trong các ngày hội làng nghề, du khách có thể trực tiếp quan sát quá trình chế tác và tìm hiểu về nguồn gốc các loại gỗ. “Nếu sử dụng hóa chất độc hại, chắc chắn khách hàng sẽ nhận ra ngay vì chúng sẽ có mùi hắc và không còn thơm mùi gỗ tự nhiên,” ông nhấn mạnh.

Những giá trị mà mộc Kim Bồng mang lại không chỉ thu hút người dân trong nước mà còn chinh phục được nhiều du khách quốc tế. Anh Jae Hyun, một du khách Hàn Quốc, chia sẻ: “Tôi rất thích sản phẩm ở đây, không chỉ bởi vẻ đẹp mà còn vì ý nghĩa bảo vệ rừng và môi trường tự nhiên.”

Ngày 21 tháng 2, tại Trung tâm Làng nghề xã Cẩm Kim, UBND xã đã tổ chức Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng - Cẩm Kim năm 2024. Cũng trong ngày hội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận nghề đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm và nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Làng mộc Kim Bồng đang tiến tới một tương lai gắn kết giữa du lịch cộng đồng và bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên. Những nỗ lực của người dân địa phương, đặc biệt là những người thợ mộc, giúp Kim Bồng không chỉ là điểm đến văn hóa mà còn là một mô hình phát triển bền vững cho du lịch xanh và kinh tế xanh.